A Pilot Study on Comparison of Nutritional Status of Vegans - Vegetarians Living in Turkey

Abstract

Amaç: Son yıllarda vegan ve vejetaryen beslenme dünya çapında giderek artmaktadır. Sağlık üzerine olumlu etkilerinin olduğu bilinen vegan/vejetaryen beslenme türlerinin dengeli olmaması durumu, besin ögesi yetersizlikleri ile sonuçlanabilmektedir. Türkiye’de de sayısı artan vegan ve vejetaryen bireylerin beslenme durumlarının saptanması, ulusal önerilerin oluşturulması için önemlidir. Bu araştırma, Türkiye’de yaşayan vegan/vejetaryen bireylerin enerji ve besin ögeleri alımlarının belirlenmesi amacıyla bir pilot çalışma olarak yürütülmüştür.

Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya 19-64 yaş aralığındaki vegan veya vejetaryen 285 gönüllü birey katılmıştır. İnternet üzerinden yanıtlanabilecek bir çevrim içi anket ile katılımcıların genel bilgileri ve vegan/vejetaryenlik durumları sorgulanmıştır. Anketi yanıtlamasını takiben gönüllü 38 birey ardışık üç günlük “24 saatlik besin tüketim kaydı” tutarak araştırmacılara iletmiştir. Bireylerin enerji ve besin ögesi alımları belirlenerek gereksinimlerini karşılama oranları hesaplanmıştır. Bireylerin vegan/vejetaryenlik durumlarının cinsiyete göre ve genel bilgilerinin vegan/vejetaryenlik durumlarına göre karşılaştırılmasında ki-kare bağımsızlık testi; gruplar arası yaş, enerji ve besin ögesi karşılaştırmalarında bağımsız örneklem t-testi ve Mann-Whitney U testi kullanılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların çoğunluğu kadın (%79.3), en az lisans mezunu (%89.5) ve normal beden kütle indeksi (BKİ) değerine (%72.6) sahiptir. Vegan ve vejetaryen katılımcıların sırasıyla %76.5, %85.7’si enerji (kkal); %52.9, %95.2’si karbonhidrat (%); %100, %52.4’ü B12 vitamini; %64.7, %61.9’u folat; %94.1, %76.2’si kalsiyum; %64.7, %76.2’si demir; %88.2, %71.4’ü çinko gereksinimlerini karşılayamamıştır.

Sonuç: Türkiye’de yaşayan vegan ve vejetaryen bireylerin bazı besin ögeleri açısından yetersizlik riski taşıdığı görülmüştür. Artan vegan ve vejetaryen beslenme trendi göz önünde bulundurulduğunda, bireylerin beslenme durumlarının geniş ölçekte tespiti ve bireylere yönelik bilinçlendirme çalışmaları gerekmektedir. Ulusal beslenme rehberlerinde vegan/vejetaryen bireylere özgü önerilerin vegan/vejetaryen bireyler ile sağlık profesyonelleri ve yemek hizmeti veren kurumlar tarafından uygulanması önem taşımaktadır.