Bitkisel Kimyasallar ve Antioksidanlar-Sağlık Yönünden Önemi

Özet

Bitkiler su ve çeşitli kimyasal öğelerden oluşmuştur. Bunlar 2 temel grupta toplanabilir. Birincisi, bitkinin büyüme, gelişme ve neslini çoğaltması için metabolik süreçte yer alan proteinler, karbonhiratlar, yağlar, vitaminler ve mineraller gibi besin öğeleridir. İkincisi bitkiyi, mikrop, böcek, radyasyon ve diğer fiziksel streslerden koruyan kimyasallardır. Bu grupta yer alan kimyasalların bir bölümü diyet posası olarak insanın sindirim sisteminin düzenli çalışması için gereklidir. Diğer bir bölümü ise, insan bedenini sürekli tehdit altında tutan olcsidasyon stresine karşı antioksidan savunma sisteminin güçlenmesine, dolayısıyla kardiyovasküler, kanser, diyabet ve nörolojik hastalıklardan korunmada yardımcı olur. Bu işlevlerinden dolayı da antioksidanlar olarak adlandırılırlar. Bunların başlıcaları; karotenoidler, bazı kükürtlü bileşikler ve özel aromaya sahip diğer moleküllerdir. Bitki tohumlarından tahıllar ve kuru baklagiller ile çeşitli bitkilerin yaprak, sürgün, çiçek, meyve, kök ve soğanları sebze ve meyve olarak insanın temel besinleri içinde yer alırlar. Antioksidanlardan zengin bazı bitki yaprakları (nane, fesleğen, maydanoz vb) sarmısak, soğan ise daha çok yemeğe lezzet katmak için kullanılırlar. Tahıllara uygulanan saflaştırma (öz ve kepeğin ayrılması) diyet posası ve antioksidanların kaybına neden olur. Diyette saflaştırılmış tahıl ürünleri yerine, tam tahıl ürünleri, etin birazı yerine kuru baklagiller, yağlı peynirler ve et ürünleri yerine ceviz, fındık vb. sert kabuklu meyveler, hayvansal yağlar yerine zeytin ve diğer bitkisel yağlar, şeker yerine meyvenin tercih edilmesi, her türlü sebze ile soğan, sarmısak ve yeşilliklerin bolca tüketilmesi, diyet posası ve antioksidanların alimini arttırarak kardiyovasküler ve diğer kronik hastalıkların riskini azaltır ve yaşam kalitesini yükseltir.