Diyet Kalitesinin Değerlendirilmesine Yeni Bir Yaklaşım: Besin Ögesi Örüntü Profili

Özet

Enerji içeriği yoğun ancak besin ögesi içeriği sınırlı diyetler son yıllarda yaygınlaşmıştır. Obezite prevelansının arttığı bazı toplumlarda, bireylerin protein, posa, kalsiyum, demir, B12 vitamini veya folik asit gibi elzem besin ögesi gereksinimlerini karşılayamadıkları bilinmektedir. Sağlık otoriteleri besin ögesi içeriği yoğun besinlerin tüketilmesini şiddetle önerse de, besinlerin besin ögesi içeriklerini yorumlamak her zaman kolay olmamaktadır. Özellikle farklı besin gruplarını içeren karışık besinler için besin ögesi yoğunluğunun değerlendirilmesi tüketiciler, hatta bazen sağlık profesyonelleri için bile zor olabilmektedir. Bu nedenle, tüketicilerin sağlıklı besinleri seçmelerine yardımcı olacak, besinlerin besin ögesi içeriklerini değerlendiren objektif araçlara gereksinim duyulmaktadır. Besin ögesi örüntü profili, bu gereksinimden yola çıkarak geliştirilmiştir ve besinleri besin ögesi içeriklerine göre sıralandırma bilimi olarak tanımlanır. Besin ögesi örüntü profili, tüketici eğitiminin yanı sıra, besin etiketlerinin ve sağlık beyanlarının düzenlenmesi, pazarlama ve reklam startejilerinin geliştirilmesi gibi farklı amaçlar için de kullanılabilmektedir. Besin ögesi örüntü profili modellerinin geliştirilmesi bilimsel bir süreci gerektirir. Bu süreçte, referans besin ögeleri ve referans miktarlar seçilir, besin ögesi kalite skorunu hesaplamak için bir algoritma geliştirilir ve sağlıklı bir diyetin objektif ölçütleri kullanılarak, geliştirilen algoritmanın validasyonu yapılır. Bugüne kadar, araştırmacılar, düzenleyleci kuruluşlar ve besin sanayi tarafından birçok besin ögesi örüntü profili modeli geliştirilmiştir. Bunlar arasında, Besin Ögesi İçeriği Zengin Besin İndeksi (NRF- Nutrient Rich Food Index), özellikle tüketici eğitiminde yaygın olarak kullanılan bir model olarak karşımıza çıkmaktadır.