Yetişkin Bireylerin Çeşitli Özellikleri ile Gıda Tiksinmeleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Örneği

Özet

Amaç: Bu çalışmada Türkiye’deki yetişkin bireylerin çeşitli özellikleri ile gıda tiksinme durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya Haziran-Aralık 2023 tarihleri arasında Türkiye’de yaşayan 639 gönüllü yetişkin birey katılmıştır. Katılımcılara 13 adet demografik ve genel bilgi sorusu, 9 adet beslenme alışkanlıklarını belirleyen bilgi sorusu ve 32 sorudan oluşan “Gıda Tiksinme Ölçeğini (Food Disgust Scale-FDS)” içeren anket formu online ortamda uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen cinsiyet, yaş, eğitim ve gelir durumu gibi demografik verilerin yanı sıra çeşitli beslenme alışkanlıkları, Beden Kütle İndeksi (BKİ) gibi değişkenler ile gıda tiksinme ölçeği skorları arasındaki ilişki incelenmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 25.8±7.4 yıl olup büyük çoğunluğunu 18-24 yaş aralığında (%66.8), kadın (%77.5) ve bekar (%78.6) bireyler oluşturmaktadır. Yapılan istatistiksel analizde kadınların (p<0.001), 18-24 yaş arası olanların (p<0.05), bekarların (p<0.001), herhangi bir işte çalışmayanların (p<0.05) ölçeğin birçok alt boyutunda ve toplamda gıda tiksinme ölçeği skorları daha yüksek olarak tespit edilmiştir. Daha önce besin zehirlenmesi yaşayanların gıda tiksinme ölçeği skorları daha düşük olarak bulunmuştur (p<0.05). Ayrıca katılımcıların dışarıda yemek yeme sıklığı arttıkça gıda tiksinme ölçeği skorları azalsa da bu durum istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Normal BKİ aralığında olan bireylerin fazla kilolu ve obez bireylere kıyasla daha yüksek gıda tiksinme skoruna sahip olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Son olarak katılımcıların eğitim durumu ve gelir düzeyi ile gıda tiksinmesi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05).

Sonuç: Bu çalışmada yetişkin bireylerin çeşitli özelliklerinin gıda tiksinmesi ile ilişkisi incelenmiş olup birçok faktörle gıda tiksinmesi arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Gıda tiksinmesinin temelinde birçok neden yatmakla birlikte hijyenik açıdan insan sağlığı için önemli bir savunma mekanizmasıdır. Ancak tiksinme davranışlarını tetikleyen faktörler bireyin yeme bozuklukları ile karşılaşmasına yol açabilir. Bu nedenle beslenme eğitiminin yaygınlaştırılması ve temel düzeyden uygulanması gerekmektedir.