İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları ve Anemi İlişkisi

Özet

İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (İBH), temelde ülseratif kolit (ÜK) ve Crohn hastalığını (CH) içermektedir. Genellikle genetik olarak duyarlı kişilerde ortaya çıkan, etiyolojisi tam olarak bilinmeyen, primer olarak gastrointesinal (GI) sistemi tutan, kronik seyirli, bir tablodur. Anemi, İBH hastalarında sıklıkla göz ardı edilen yaygın bir komplikasyondur ve patogenezi (inflamasyon, demir, B12 ve folik asit eksikliği, myelosupresyon) multifaktöriyeldir. Inflamatuvar bağırsak hastalarında kronik hastalıklar anemisinin (KHA) etiyolojisi eritropoezin farklı düzeylerde bozulmasıdır. Kronik hastalıklar anemisi, eritrositlerin parçalanması ile ortaya çıkan demirin retiküloendotelyal sistemdeki (RES) makrofajlar ve dentritik hücreler tarafından tutulması ve eritroid öncül hücrelere sunulamamasıyla meydana gelmektedir. Tüm bu mekanizmalar “fonksiyonel demir eksikliğine” neden olmakta, vücutta demir olmasına rağmen eritropoezis için kullanılamamaktadır. Bunun nedeni olarak vücuta kronik bir inflamasyon olması ve bu hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçların olumsuz etkilerinin neden olduğu bildirilmektedir. Son yıllarda bu hastalıklarda belirgin bir artış dikkati çekmektedir ve deneysel anlamda bir çok çalışma yapılmasına rağmen, klinik pratikte tam bir tedavi sağlayabilen ajan bulunamamıştır. İBH’nin tedavisi büyük oranda medikal tedavidir ve kanıt düzeyinde protokol oluşturulan bir tıbbi beslenme tedavisi henüz yoktur. Bu derleme makalede, ÜK ve CH seyrinde sıklıkla ortaya çıkan anemi patogenezinin yanısıra, hastalığın remisyonunda önerilen tıbbi beslenme tedavisinin literatür verileri ışığında gözden geçirilmesi amaçlanmıştır.