Nutritional Support in End-Stage Renal Disease

Abstract

Kronik böbrek yetmezliği (KBY), glomerül filtrasyon hızının (GFR) böbrek işlevlerinde saptanabilir düzeyde değişikliklere neden olacak kadar, kalıcı bir şekilde azaldığı durum olarak tanımlanabilir. Bu durum genellikle GFR 25 mL/dk/1.73 m2’nın altına indiğinde ortaya çıkar. Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY), endojen renal fonksiyonunun irreversibl kaybı ile karakterize ve hayatı tehdit eden üremiden korunmak için hastaya devamlı olarak diyaliz veya transplantasyon gibi renal replasman tedavilerinin uygulandığı klinik tabloyu oluşturur. SDBY insidansı ve prevalansı tüm dünyada artmaktadır. Türk Nefroloji Derneği verilerine göre son 10 yılda ülkemizde SDBY insidansında iki kat, prevalansında beş kat artış gözlenmiştir. Kronik böbrek yetmezliğine eşlik eden üremik sendrom iştah kaybıyla, azalmış oral besin alımıyla sonuçlanan gastrointestinal yan etkilerle, metabolik asidoz, endokrin etmenler, üremik toksisite, protein katabolizmasının başlamasıyla vb. ilişkilidir. Malnütrisyon SDBY olan hastalarda önemli bir sorundur. SDBY tanısı konmuş hastalarda protein enerji malnutrisyonunun (PEM) bulunma oranı hemodiyaliz (HD) hastalarında %18-75, sürekli ayaktan periton diyaliz (SAPD) hastalarında %10-50 arasındadır. Protein enerji malnütrisyon varlığı SDBY’de artmış mortalite ve morbidite ile ilişkilidir. Malnütrisyon sık görüldüğü için, beslenme durumunun periyodik olarak değerlendirilmesi, erken tanı ve uygun tedavide diyaliz hastalarının rutin bakımının bir parçasıdır. Öncelikle tıbbi beslenme tedavisi bireysel olarak düzenlenmeli, oral yolla yeterli enerji ve besin ögesi alamayan hastalar ve beden kütle indeksi <20 kg/m2, 6 ayda %10’dan fazla ağırlık kaybı, serum albumin düzeyi <3.5 g/dL ve serum prealbumin düzeyi <30 mg/dL gibi düşük nutrisyonel parametreleriyle belirlenen nutrisyon yetersizliği olan hastalar için mutlak beslenme desteği verilmelidir. Hastalarda, ilk olarak geleneksel diyet tedavisi ve oral nütrisyonel destekle tedavi, bunlarla günlük önerilen beslenme gereksinimi karşılanamıyorsa önce tüple enteral beslenme, enteral beslenme uygulanamıyorsa total parenteral beslenme veya hemodiyaliz anında intradiyalitik parenteral beslenme uygulanan beslenme destek yöntemlerindendir.