Çevre Faktörlerine Bağlı Olarak Kazakistan’ın Kızılorda Yöresinde Özafagus, Mide ve Karaciğer Kanser Olguları

Özet

Dünyanın en önemli iç denizlerinden biri olan Aral'ın sularının çekilmeye başlamasıyla çevrede coğrafik değişiklikler de baş göstermiştir. Aral Denizini besleyen nehir sularının tarım amaçlı kullanılması, çevrede atom test merkezlerinin ve atıklarının bulunması, çevre sorunlat ıııııı ciddi şekilde artmasına neden olmuştur. Aral Denizi çevresinde başlayan coğrafik değişiklik, bu bölgede bulunan Kızılorda şehrinde çeşitli kanser türlerinin görülme sıklığını arttırmıştır. Bunlar özellikle sindirim sistemi kanserlerinden özafagus, mide ve karaciğerdi). Özafagus kanser oranı ülke genelinden Kızılorda da yer yer 1.8-4.7 defa daha fazladır. Mide kanser oranı son 15 yılda düşüş göstermesine rağmen, ülke g enelinde bölgede halen yüksektir. Son 15 yılda kat ’ac'ığer kanser oranı da artış göstermiştir. Bunun başlıca nedeni endemik hepatit vakalarının bölgede sıklıkla görülmesidir. Etnik gruplara bakıldığında, mide ve karaciğer kanser oranları Koreli ve Rus'larda Kazak'lardan daha yüksektir. 60-69 yaş arası en rikli gruptur. Bölgede sıklıkla rastlanan bu üç sindirim sistemi kanser türünün nedeni, olumsuz çevre faktörleri, yetersiz ve dengesiz beslenme ve içme suyu kalitesinin standartlardan çok uzaklaşmış olmasına bağlanmaktadır. Üstelik, içme suyundaki mineral ve tıitrit içeriği ile A-B viruslarından oluşan hepatit düzeyinin yüksek olması hastalığın diğer faktörleridir.