Havuç ve Ispanak Karotenlerinin Karaciğerden Sağlanan Retinole Göre İnsanda Kullanılması

Özet

Bu çalışmada ülkemizde sıklıkla tüketilen sebzelerden havuç ve ıspanaktaki karotenlerin ve, karaciğerden sağlanan re tinolun insan organizmasında kullanılma durumları araştırılmıştır. Araştırmaya 21 - 28 yaşlarıda sağlıklı ve gönüllü 6 genç kadın 34 gün süre ile katılmıştır. Araştırma 3 bazal ve 3 araştırma dönemi olmak üzere 6 dönem halinde yürütülmüştür. Araştırma dönemlerinde deneklere vitamin A ikinci ve dördüncü dönemlerde havuç ve ıspanaktan karoten olarak ve altıncı dönemde ise karaciğerden retinol olarak verilmiştir. Bunların ;arasında 3 er günlük bazal diyet uygulanarak diyetlerin birbirlerini etkilemesi önlenmiştir. Bazal diyet vitaminA dışında deneklerin günlük e ne rji, protein, yağ, mineral ve diğer vitaminler yönünden gereksinimlerini karşılayacak özellikle olup vitamin A yönünden minumum düzeyde tutulmuştur. Diyetlerin uygulandığı sürece kan, idrar, gaita ve diyet örnekleri toplanmıştır. Diyetlerde yağ, protein, karoten ve retinol; idrarda azot; gaitada azot, karoten ve retinol; kanda karoten ve retinol analizleri yapılmıştır. Böylece diyet uygulamasının her döneminde denekler tarafından alınan protein, karoten ve retinolun serum düzeylerine etkisi incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre bazal diyete havuç, ıspanak ve karaciğer eklendiğinde deneklerin ortalama günlük azot dengeleri sırasıyla + 0.29 — 0.04 ve —0.16 g dir. Retinol emilimi diyete karaciğer eklendiğinde en yüksek (% 89,9) olup bunu havuç (% 55,5) ve ıspanak (% 45,5) dönemleri izlemektedir. Karoten emilim oranları ise havuç, ıspanak ve karaciğer diyetlerinde sırasıyla % 58,9, % 41,7 ve % 38,6 dır. Diyete havuç eklenen dönemdeki serum karoten düzeyi 100 mİ serumda 164 pg, ıspanak eklenen dönemde 138 ^g ve karaciğer eklenen dönemde 132 y,g dır. Serum retinol düzeyi de karaciğer eklenen dönemde 100 mİ serumda 56.8 ^g, havuç eklenen dönemde 48,6 p.g ve ıspanak eklenen dönemde 41.9 ag dır. Bu araştırma, bitkisel kaynaklardan sağlanan karotenin orta derecede yağ içeren (eneriinin % 29) ve proteinin çoğunluğu bitkisel kaynaklardan (% 80) sağlanan bir diyette vitamin A gereksiniminin karşılanabileceğini; ayrıca havuçtaki karotenin ıspanaktakinden daha iyi vitamin A kaynağı olduğunu göstermektedir. Besleme eğitimi ile bu kaynakların tüketiminin arttırılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.