Türkiye Diyetisyenler Derneği Üyelerinin Çalışma Ortamlarındaki İş Sağlığı ve Güvenliği Koşulları

Özet

Amaç: Bu çalışmada Türkiye Diyetisyenler Derneği (TDD) üyesi diyetisyenlerin çalışma hayatına ilişkin özelliklerinin, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki çalışma koşullarının ve çalışma ortamı koşullarının saptanması, kamu ve özel sektörde bu koşulların karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bireyler ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki bu çalışmada araştırma grubunu TDD üyesi, e-posta adresi kayıtlı olan 596 diyetisyen oluşturmuştur. Araştırma Şubat-Mart 2016 tarihlerinde yapılmıştır. TDD Yönetim Kurulu’ndan yazılı izin alınmış, katılımcıların ad ve soyadları alınmamıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan 42 soruluk anket TTD yönetimi tarafından e-mail yoluyla gönderilmiş, gelen yanıtlar değerlendirilmiştir. Verilerin analiz SPSS 15.0 paket programı ile yapılmış, hata payı olarak p<0.05 kabul edilmiştir. Bulgular: Çalışmada, 596 diyetisyene e-mail yoluyla iletilen ankete 99 kişiden cevap alınmıştır (%16.7). Çoğunluğu kadın olan katılımcıların (%93.6) yaş ortalamaları 35.6±9.4 yıldır, yarısından fazlası (%70.7) lisansüstü eğitim almıştır. Katılımcıların diyetisyenliği tercih etme nedenleri arasında ilk iki sırada ilgi duymaları (%48.5) ve aile/arkadaş isteği (%33.3) yer almaktadır. Haftalık çalışma sürelerinin ortalama 39.9±10.1 saat, günlük oturarak çalışma süresi ortalama 4.83±2.87 saat, günlük ayakta çalışma süresi ortalama 3.03±1.45 saattir. Yaklaşık üçte biri (%33.7) hafta sonlarında da çalışmaktadır. Katılımcıların yaklaşık yarısı (%46.9) çalışma ortamını sağlık açısından uygun bulmamaktadır. Dörtte biri (%25.5) çalışılan birimde iş güvenliği açısından yeterli önlem alınmadığını %24.5’i ise yeterli önlem alındığını belirtmişlerdir. Katılımcıların şiddete maruz kalma durumlarına bakıldığında %66.3’ünün sözel, %58.2’sinin psikolojik, %13.3’nün fiziksel ve %10.1’inin de cinsel şiddete meslek hayatları boyunca en az bir kere maruz kaldığı saptanmıştır. İş sağlığı ve güvenliği alanında eğitim alınmak istenen ilk üç konu ise toplu beslenme alanında özellikle mutfaklarda iş sağlığı ve güvenliği, ilkyardım ve yetişkin eğitimi becerileri ve iletişim olmuştur. Çalışma hayatında en fazla sorun olan konular arasında, iş stresi (%84.8), kişiler arasındaki ilişkilerde sorunlar (%80.8), çalışma pozisyonu (%79.8), kapalı ortamlarda çalışmak (%77.8), sıcak ya da soğuk ortam (%75.8), gürültü (%74.7) ilk sıralarda yer almaktadır. Çalışma pozisyonu, biyolojik etkenlere maruz kalma, iş yükünün fazla olması, iş stresi, iletişim sorunları, haftalık ortalama çalışma süresi açısından bakıldığında kamuda ve özel çalışan diyetisyenler arasındaki fark istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Sonuç: İlgili mevzuat hükümleri gereğince, iş stresi, çalışma pozisyonu ve kapalı/gürültülü ortam gibi iş sağlığı ve güvenliği konularında işverenlerin önlemleri alması gerekmektedir. Bu kapsamda eğitimler verilmelidir. TDD’de konuya ilişkin rehber niteliğinde belge ve eğitim materyali geliştirilmesine katkıda bulunmalıdır.