Alkol ve Madde Bağımlılığı Olan Bireylerde İştah, Beslenme Durumu ve Yaşam Kalitesi İlişkisi

Özet

Amaç: Bu çalışma alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin iştah ve beslenme durumlarının saptanması ve karşılaştırılması, beslenme alışkanlıklarının ve beslenme durumu ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Çalışma Manisa Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi AMATEM Servisi’nde yatan, yaşları 20-60 yıl arasında değişen, 167 madde ve 46 alkol bağımlısı olmak üzere toplam 213 erkek birey üzerinde yürütülmüştür. Bağımlılara yüz yüze görüşme yöntemi ile anket uygulanmış, genel bilgiler, beslenme alışkanlıkları, 24 saatlik besin tüketim durumu saptanmış, Basitleştirilmiş Beslenme İştah Anketi, Kısa Beslenme Değerlendirme Anketi (SNAQ), Besin Çeşitliliği Skoru (DDS), Kısa Form Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF-36) uygulanmış ve antropometrik ölçümleri alınmıştır.

Bulgular: Bu çalışmada SNAQ’ya göre madde kullanan bireylerin %71.3’ünde, alkol kullanan bireylerin %69.6’sında ağır malnütrisyon bulunduğu, ayrıca madde kullananların %87.4’ünde, alkol kullananların %93.5’inde iştahın bozulmasına bağlı olarak gelecek 6 ayda önemli düzeyde ağırlık kaybı riski bulunduğu belirlenmiştir. Alkol bağımlılarının %78.3’ünün, madde bağımlılarının %69.5’inin DDS’nin yetersiz olduğu, tüm grup değerlendirildiğinde ise bireylerin genellikle tek öğün tükettikleri (%57.7) ve bu durumun alkol bağımlılarında (%76.1) madde kullanan bireylere (%52.7) göre daha yaygın olduğu bulunmuştur (χ²:8.880, p<0.05). Madde bağımlılarının antropometrik ölçümleri ile vücut bileşimi değerlerinin alkol kullanan bireylerden daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0.01). Ayrıca madde bağımlılarında fiziksel fonksiyonları yerine getirebilme ile BKİ, malnütrisyon, iştah durumu ve DDS puanları arasında önemli ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Alkol bağımlarında ise sosyal işlevsellik, BKİ ve ÜOKÇ ile ruhsal sağlık, iştah durumu ve malnütrisyonla ilişkilidir (p<0.05).

Sonuç: Sonuç olarak alkol ve madde bağımlılarının beslenme ve iştah durumunun bozulduğu ve yaşam kalitelerinin oldukça kötü olduğu belirlenmiştir. Tedaviye alınan kişilerde mutlaka beslenme durumu uygun değerlendirme araçlarıyla incelenmeli ve farmakolojik tedavinin yanında kişiye özel bir beslenme programı uygulanmalıdır.