Üniversite Öğrencilerinde Kronotipe Göre Besin Tüketiminin Değerlendirilmesi

Özet

Amaç: Bu çalışma, üniversite öğrencilerinin kronotiplerinin belirlenmesi ve kronotiplerine göre besin tüketimlerinin karşılaştırılması amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür.

Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya yaşları 19-31 yıl arasında olan, 198 erkek (%24.5) ve 609 kadın (%75.5) olmak üzere toplam 807 üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Bireylere genel özelliklerinin, beslenme ve uyku alışkanlıklarının sorgulandığı bir anket formu ve kronotipin belirlenmesi için “İnsan Sirkadiyen Ritminde Sabahçıl ve Akşamcıl Tipleri Belirlemede Kendi Kendini Değerlendirme Formu” uygulanmıştır. Araştırmacılar tarafından bireylerin iki günlük besin tüketim kaydı alınmış, vücut ağırlığı ve boy uzunluğu ölçümleri standartlara uygun şekilde yapılmıştır. Bireylerin enerji ve besin ögelerinin önerilen günlük yeterli alım düzeylerini karşılama durumları Türkiye Beslenme Rehberi’ne (TÜBER, 2015) göre değerlendirilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların %23’ü sabahçıl (n= 186), %52.8’i ara (n= 426), %24.2’si ise akşamcıl (n= 195) kronotipe sahiptir. Sabahçıl tip bireylerin günlük su tüketimlerinin ara ve akşamcıl tip bireylerden anlamlı düzeyde daha fazla olduğu saptanmıştır (p=0.000). Bireyler antropometrik ölçümlerine göre değerlendirildiğinde sabahçıl bireylerin beden kütle indeksi (BKİ) değerlerinin akşamcıl tiplere göre (p=0.014) daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan sabahçıl bireylerde hafta içi sabah öğününü, hafta sonu ise öğle öğününü atlayanların oranı akşamcıl bireylere göre anlamlı düzeyde daha azdır (sırasıyla p=0.002, p=0.011). Akşamcıl bireylerin günlük enerjinin karbonhidrattan gelen yüzdesi sabahçıl bireylerden daha fazladır (p=0.043). Sabahçıl bireylerin ise günlük enerjinin yağdan gelen yüzdesi akşamcıl bireylere göre daha fazladır (p=0.020). Sabahçıl bireylerin günlük folik asit alım düzeyleri akşamcıl bireylere göre daha fazladır (p=0.018).

Sonuç: Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin farklı kronotipe sahip olmalarına rağmen besin tüketimlerinin benzer olduğu belirlenmiştir. Beslenme, uyku düzeni gibi etmenlerle karşılıklı etkileşim içerisinde bulunan kronotip, fizyolojik süreçlerde değişikliklere neden olabilir. Üniversite öğrencilerinin kronotiplerine göre beslenme durumları prospektif fizyolojik çalışmalar ile desteklenmelidir.