Hemodiyaliz Hastalarının Serum Çinko Düzeyleri ile Hematolojik Parametreleri Arasındaki İlişki

Özet

Amaç: Çinko, eritroid serisine spesifik gen ekspresyonunu modüle ederek eritroid hücre büyümesinde önemli bir regülatör görevi görmekte, hematopoietik kök hücrelerin ve megakaryositlerin seri gelişiminde potansiyel bir rol alarak normal eritropoez sağlamaktadır. Çinko eksikliğinin hemoglobin biyosentezini etkileyerek anemiye yol açtığı bildirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, hemodiyaliz hastalarının serum çinko düzeyleri ile hematolojik parametreleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmektir.

Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya yaşları 19-65 yıl arasında değişen özel bir diyaliz merkezinde haftada üç gün diyalize giren 36’sı erkek 29’u kadın toplam 65 yetişkin gönüllü hasta alınmıştır. Hastalara yüz yüze görüşme yöntemi ile genel bilgileri, sağlık bilgilerini içeren anket formu uygulanmış ve hastaların son üç aya ait biyokimyasal parametreleri dosyalarından alınarak kaydedilmiştir. Hastaların bir diyaliz günü-bir diyaliz dışı gün ve bir hafta sonu olmak üzere üç günlük besin tüketim kayıtları alınmıştır. Serum çinko analizi için hastalardan en az 8 saatlik açlık sonrası 10 mL kan örnekleri hemodiyaliz hemşiresi tarafından alınmıştır. Serum çinko analizi Selçuk Üniversitesi İleri Teknoloji Uygulama Laboratuvarı’nda ICP-MS (Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) tekniği ile Perkin Elmer marka cihazda yapılmıştır.

Bulgular: Serum çinko düzeyinin ortanca ve persentil aralığı (IQR) değerleri sırasıyla erkeklerde 106.7 ve 46.9 μg/dL kadınlarda ise 110.2 ve 48.6 μg/dL olarak bulunmuştur (p>0.05). Hastaların serum çinko düzeyleri ile hemoglobin (r=0.344, p=0.005), hematokrit (r=0.336, p=0.006), total demir bağlama kapasitesi (r=0.302, p=0.014) düzeyleri arasında pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Serum çinko düzeyleri ile serum demir (r=0.072, p=0.567) ve serum ferritin (r=0.073, p=0.552) düzeyleri arasında ilişki saptanmamıştır. Hastaların serum çinko düzeyleri ile diyetle demir alımı (r=-0.030, p=0.810) arasında ilişki bulunmamıştır.

Sonuç: Hemodiyaliz hastalarında serum çinko düzeyleri ile bazı hematolojik parametreler arasında korelasyon olması, serum çinko düzeyinin bu hastalarda sıklıkla görülen anemi ile ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.