Fitoöstrojenler: Yararlı mı, Zararlı mı?

Özet

Günümüzde birçok fitoöstrojen, endokrin bozucu olarak bilinmektedir. Çeşitli moleküler ve hücresel hedefler üzerinde, insanların ürettiği endokrin bozucu bileşiklerle benzer davranışlar göstermektedir. Ancak, genel halk ve klinisyenlerin tutumu, sentetik endokrin bozucular için olumsuz yönde iken, soya fitoöstrojenleri için genellikle pozitif yöndedir. Üstelik pestisitler, endüstriyel yağlar ve plastikleştiriciler gibi birçok sentetik endokrin bozucu bileşiklere maruziyet sıklıkla üreme sistemi sağlığında bozulma ve artmış kanser ve obezite oranıyla ilişkilendirilirken, fitoöstrojenlerin karsinogenezis, aterosklerozis ve osteoporozdan korunma ve tedavisini de kapsayan birçok yararlı etkiler sağladığına inanılmaktadır. Soya ve soya fitoöstrojenleri tüketiminin insan sağlığı üzerine etkilerini araştırmak için yapılan klinik ve deneysel çalışmalar, çelişkili sonuçlar ortaya koymuştur. Bu derleme, fitoöstojenlerin insan sağlığı üzerine kabul edilen yararlı etkilerinin yanısıra, olası sakıncalı etkilerini ortaya koyan çalışmaları özetlemek amacıyla yapılmıştır.