Yetişkin Bireylerde Beslenme Okuryazarlığı ve Sağlık Okuryazarlığı Arasındaki İlişkinin Değerlendirmesi

Özet

Amaç: Bu çalışma yetişkinlerin beslenme okuryazarlığı (BOY) ve sağlık okuryazarlığı (SOY) arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla planlanmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma Antalya’da ikamet eden 18-65 yaş arası, 450 birey üzerinde yürütülmüştür. Bireylere sosyo-demografik özellikler, sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları ile Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığı Değerlendirme Aracının bulunduğu anket formundaki sorular yüz yüze görüşme tekniği ile sorgulanmış ve antropometrik ölçümleri alınmıştır.

Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 34.3±13.14’dür. Çalışmaya katılan bireylerin yarıdan fazlası yetersiz (%14.2) ve sorunlu-sınırlı SOY’ye (%37.6) sahip iken, %87.3’ünün yeterli BOY’ye sahip olduğu saptanmıştır. Kadınların ortalama BOY puanları erkeklerden anlamlı olarak daha yüksek (sırasıyla 27.9±2.76; 26.5±3.32, p<0.001) bulunmuştur. Yeterli BOY'a sahip olan bireylerin çoğunluğunun lisans/lisansüstü eğitimine sahip olduğu belirlenmiştir (p<0,001). Yeterli BOY olan bireylerin sınırlı BOY olan bireylere göre SOY düzeyleri ve puanları anlamlı olarak daha yüksektir (sırasıyla p=0.001, p<0.001). SOY ile BOY arasında pozitif yönde zayıf bir korelasyon olduğu saptanmıştır (r=0.262; p<0.05). Çok değişkenli modelde yetersiz sağlık okuryazarlığı olan katılımcıların yetersiz beslenme okuryazarlığı (OR: 2.498; %95 GA: 1.284-4.859; p=0.007) ve yetersiz genel beslenme bilgisinin (OR: 1.858; %95 GA: 1.151-2.998; p=0.011) daha yüksek olduğu görülmüştür.

Sonuç: Çalışmamızdan elde edilen sonuçlara göre BOY ile SOY arasında düşük düzeyde bir ilişki bulunduğu için SOY’yi değerlendirmek için Türkçe'ye uyarlanan ölçeğin BOY’nin değerlendirmede yetersiz olduğu görülmüştür.