Beslenme ve Metabolomikler

Özet

Çeşitli teknolojik yaklaşımlar kullanılarak yapılan metabolomik analizleri, besin alımı ve bazı besin ögelerinin metabolik yolaklar aracılığıyla azalması veya artmasının vücuttaki adaptasyonu ile ilişkili moleküler düzeydeki olaylar hakkında uygun bilginin elde edilmesini sağlamaktadır. Kan, plazma, idrar gibi örneklerin analizleri sonucunda tanımlanan birçok metabolit değişik besin ögelerinin eksikliğinin veya diyete supleman olarak eklenmesinin etkilerinin karakterizasyonunda ve birbiriyle yakından ilişkisi olan besinlerin metabolik etkilerinin karşılaştırılmasında kullanılabilmektedir. Metabolomik testleri fizyolojik yanıta bağlı olarak, oksidatif stres, redoks potansiyeli, antioksidan aktivite, inflamasyon ve kardiyovasküler hastalık riskine dair küçük biyolojik belirteçlerin ölçülmesinde kullanılmaktadır. Bu metabolitler günümüzde hastalık teşhisinde tek başlarına kullanılsa da, beslenme alanında kullanılan metabolomik teknolojisi ile duruma uygun olarak tüm metabolitlerin düzeylerinde ortaya çıkan değişikliklerin tespiti ve buna göre diyet önerilerinde bulunulması amaçlanmaktadır. Metabolomik yaklaşımının pratikte diyetetik alanında kullanılmasıyla elzem ve elzem olmayan besin ögelerinin etkileri de dahil olmak üzere bireylerin beslenme durumlarının değerlendirilmesi, diyete uyumun ve diyet başarısının takibi sağlanabilmektedir. Ayrıca diyete yanıt vermeme durumlarının belirlenmesi, bireysel metabolik yanıt sağlayan diyet stratejilerinin belirlenmesi gibi avantajları olan bir yaklaşımdır. Bu bağlamda beslenme ve diyet uzmanlarının bireysel metabolik profil ile sağlık ve diyet ilişkisi arasındaki bağlantıyı kuracak yeni araçların geliştirilmesinde etkin rol oynaması gerekmektedir. Bu derlemede metabolomik yaklaşımının beslenme araştırmalarındaki yeri ve sağlık ile ilişkisinin irdelenmesi amaçlanmıştır.