Spor Yapan Bireylerin Yeni Besin Korkusu ve Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ile Beslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Özet

Amaç: Bu çalışma, spor yapan bireylerin yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Çalışma, Aralık 2019-Nisan 2020 tarihleri arasında Ankara’da bulunan bir spor merkezine en az 3 aydır devam eden, 18-64 yaş arası 107 gönüllü birey (53 erkek, 54 kadın) üzerinde yürütülmüştür. Katılımcıların kişisel özellikleri, beslenme alışkanlıkları, egzersiz davranışları bir anket aracılığıyla sorgulanmış ve antropometrik ölçümleri alınmıştır. Katılımcıların yeni besinlerden kaçınma veya yeni besinleri deneme eğilimlerini belirlemek için Yeni Besin Korkusu Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek puanı <X̅±SS olan bireyler neofilik, X̅±SS nötr, >X̅±SS neofobik olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların sağlıklı beslenme takıntılarının belirlenmesinde ORTO-11 ölçeği kullanılmış olup 23 puan ve altı ortorektik eğilim olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların besin tüketim durumları ise Besin Tüketim Sıklık formu kullanılarak saptanmıştır.

Bulgular: Cinsiyete göre yeni besin korkusu ve ORTO-11 ölçek puanları açısından istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Yeni besin korkusu arttıkça yapraklı sebze/ot tüketimi azalmaktadır (p<0.05). Ortorektik eğilimi olan bireylerde, ortorektik eğilimi olmayan bireylere göre sebze tüketiminin daha fazla, et ürünü/sakatat tüketiminin daha az olduğu saptanmıştır (p<0.05). Yeni besin korkusu zayıflama amacıyla, haftada 1-2 kez spor yapan bireylerde daha yüksek iken; ortorektik eğilimin vücut geliştirme ve sağlığını koruma amacıyla, sıklıkla haftada 5 kez ve üzeri spor yapan bireylerde daha yüksek olduğu görülmüştür (p>0.05). On iki ay ve daha uzun süredir spor yapanların ORTO-11 puanı, daha az süredir spor yapanlara göre daha düşüktür (p<0.05).

Sonuç: Bu çalışma, yeni besin korkusu ve ortoreksiya nervoza arasında bir ilişki olabileceğini ve egzersiz davranışlarını etkileyebileceğini göstermiştir. Bu bulguları doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.