Tip 1 Diyabetli Çocuk ve Adölesanların Diyet Kalitesi, Diyet Asit Yükü ve Glisemik Kontrol ile İlişkisi

Özet

Amaç: Artmış diyet kalitesi, Tip 1 Diabetes Mellitus’ta (T1DM) iyi bir metabolik kontrol ve azalmış komplikasyon riski ile ilişkili olabilirken, günümüzde sıkça tüketilen Batı tarzı diyetlerin düşük diyet kalitesi ve yüksek diyet asit yüküne sahip olduğu gösterilmiştir. Bu araştırmada, T1DM’li çocuk ve adölesanların diyet kalitesi ve asit yükünün saptanması ve bu parametrelerin metabolik kontrol ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Araştırmaya, 8-18 yaş arasında 75 T1DM’li ve 88 sağlıklı birey dahil edilmiş ve tüm katılımcıların antropometrik ölçümleri yapılmıştır. Diyet kalitesinin ve asit yükünün saptanabilmesi için 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı alınmıştır. Diyet kalitesi, Sağlıklı Yeme İndeksi (SYİ)-2015 ve Türkiye Beslenme Rehberi’ne (TÜBER) göre revize edilen SYİ-2015 ile değerlendirilmiştir. Diyet asit yükünün tahmini ise potansiyel renal asit yükü (PRAL) değeri ve net endojen asit üretimi (NEAP) skoru hesaplanarak yapılmıştır. Metabolik kontrolün göstergesi olarak, son ölçülen HbA1c değerleri kaydedilmiştir.

Bulgular: Araştırma sonucunda, T1DM’li grubun diyet kalitesi (SYİ-2015: 50.5±10.2, TÜBER’e göre SYİ-2015: 45.5±9.6) sağlıklı gruptan (SYİ-2015: 43.9±10.7, TÜBER’e göre SYİ-2015: 37.8±10.9) daha yüksek ve diyet asit yükleri daha düşük (diyabetlilerde PRAL: -3.5±20.4, NEAP: 39.3±16.4; sağlıklı PRAL: 9.8±15.0, NEAP: 55.9±21.6 mEq/gün) bulunmuştur (p<0.001). Ayrıca, diyabetik grupta PRAL ve NEAP skorları ile HbA1c düzeyleri arasında pozitif yönde bir ilişki saptanırken, TÜBER’e göre SYİ-2015 toplam puanları ile HbA1c arasında negatif yönde bir ilişki olduğu görülmüştür (p<0.05).

Sonuç: T1DM’li çocukların ve ergenlerin diyet kalitesi sağlıklı yaşıtlarından daha iyi olsa da, T1DM’li kişilerin diyet kalitesi önerilen sınıflandırmaya göre hala orta-düşük düzeydeydi. Ayrıca, diyet kalitesinin iyileştirilmesi ve diyet asit yükünün azaltılması, iyi bir metabolik kontrol için faydalı olabilir.