Nefrolitiaziste Tıbbi Beslenme Tedavisi

Özet

Dünya çapında nefrolitiazisin prevalansı ve insidansının giderek arttığı bildirilmektedir. Son yıllarda nefrolitiazis alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Taş oluşum nedenleri ve spesifik moleküler defektler daha kapsamlı olarak ortaya konulmaktadır. İdrar yoğunluğunun yanında idrarda çözünen kristallerin miktarı da böbrek taşı oluşumunda etkilidir. İdrar hacminin azalmasıyla birlikte idrardaki çözünen maddelerin saturasyanu değişir ve taş oluşum riski artar. İdrarda okzalat ve fosfor gibi bazı maddelerin yüksek düzeyi ile böbrek taşları oluşabilmektedir. Genler, metabolik ve çevresel etmenler idrar bileşimini etkileyebilmekte ve taş oluşum riskini arttırabilmektedir. Diyet de böbrek taş oluşumuna neden olabilen ya da taş oluşumunu önleyebilen bir etmendir. Diyet uygulamasındaki değişiklikler ise böbrek taşlarının tedavisinde ve önlenmesinde anahtar bir rol oynayabilmektedir. Böbrek taşlarının ortaya çıkışının ya da yenilenmesinin önlenmesinde idrar süper saturasyonunun azaltılması önemlidir. Bu yüzden idrar hacmi 2-2.5 litre olana kadar sıvı alımının arttırılması hedeflenmelidir. Diyetteki okzalat miktarı arttığında veya kalsiyum düşük olduğunda ortaya çıkabilen hiperoksalüri, kalsiyum okzalat taşı oluşumu için risk etmenidir. Gereksiz diyetsel kalsiyum kısıtlamalarından kaçınmak ve okzalattan zengin besinleri diyette kontrol altına almak böbrek taşının önlenmesi için önemlidir. Artmış diyet sodyum alımı, kalsiyum renal tübüler geri emilimini azaltarak böbrek taşı için risk etmeni olan hiperkalsiüriyi tetikleyebileceği için, diyetle sodyum alımının düzenlemesine gidilebilmektedir. Bu yüzden böbrek taşı oluşumunu ve tekrarlamasını önleyebilmek adına çevresel etmenlerden özellikle beslenmenin de kontrol altına alınması gerekebilmektedir.