Hipertansiyon Hastası Yaşlı Bireylerde DASH Diyetine Uyumun Kan Basıncı, Antropometrik Ölçümler ve Diyet Alımı Üzerine Etkisi

Özet

Amaç: Bu araştırmada, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bir sağlık merkezine kayıtlı yaşlı hipertansiyon hastalarında, ‘Hipertansiyonu Önlemek için Diyet Yaklaşımları’na (Dietary Approaches to Stop Hypertension DASH) uyumun kan basıncı, antropometrik ölçümler ve diyetle alım üzerine etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Bireyler ve Yöntem: Araştırmaya 60 yaş üzeri 133 hipertansiyon hastası (%18 erkek) dahil edilmiştir. Hastaların boy uzunluğu, vücut ağırlığı, bel çevresi, sistolik (SKB) ve diyastolik kan basıncı (DKB) ölçülmüştür. Hastaların diyetle alımını değerlendirmek için 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı alınmıştır. Bireylerin DASH diyetine uyumu ‘düşük uyum: <4 puan’ ve ‘yüksek uyum: ≥4 puan’ şeklinde değerlendirilmiştir.

Bulgular: DASH skoru 3.1±0.8 ve DASH diyetine yüksek uyum gösteren bireylerin oranı %19.5’tir. DASH diyetine düşük ve yüksek uyum gösteren bireylerin SKB ve DKB değerleri arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Hem beden kütle indeksi, hem de kardiyovasküler risk faktörlerinden biri olan bel/boy oranının her iki grup arasında benzer olduğu görülmüştür (p>0.05). DASH diyetine yüksek uyum gösteren bireylerde, düşük uyum gösteren bireylere göre sebze ve süt ürünleri gruplarının tüketim miktarları tüm bireylerde daha yüksek, meyve tüketimi yalnızca kadın bireylerde yüksek ve şeker tüketimi tüm bireylerde daha düşük bulunmuştur (p<0.05). Erkeklerde, DASH diyetine yüksek uyum gösteren bireylerin posa, B2 vitamini, folik asit, potasyum, magnezyum ve çinko alımının; kadınlarda ise B2 vitamini, folik asit, C vitamini, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve fosfor alımının düşük uyum gösteren gruptan anlamlı olarak yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Hem erkek hem de kadınlarda sodyum alımı yüksek uyum gösteren grupta anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç: Hipertansiyon hastası yaşlı bireylerde DASH diyetine yüksek uyumun kan basıncına olumlu etkisinin olmadığı ancak vücut ağırlığında artışın DKB düzeyinde artışla ilişkili olduğu görülmüştür. Bu hasta grubunda diyete uyumun genel olarak düşük olmasının, DASH diyetinin olumlu etki gösterememiş olmasında rolü olabileceği düşünülmektedir.